Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin birinci kalkınma planı olan 2019-2023 devrini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı çerçevesinde, 2023 sonuna kadar yapılacak toplam deniz sondajı sayısının 26’ya çıkarılması hedefleniyor.
On Birinci Kalkınma Planı’ndan derlenen bilgilere nazaran, madencilik dalında ham unsur arz güvenliğinin sağlanması ve madenlerin yurt içinde işlenerek katma değerinin artırılması yoluyla ülke iktisadına katkısının geliştirilmesi amaçlanıyor.
Bu kapsamda, 2018’de gerçekleşme varsayımı yüzde 0,85 olan madencilik katma kıymetinin gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranının 2023’te yüzde 1,3’e çıkarılması planlanıyor.
Geçen yıl 3,4 milyar dolar olan madencilik ihracatının 2023’te 10 milyar dolara ulaşması hedefleniyor.
Söz konusu devirde, güç kesimi ile endüstrinin ham unsur muhtaçlığını karşılamak üzere yurt içi ve yurt dışındaki arama çalışmaları da artırılacak.
Nadir toprak elementleri, bor ve başka ekonomik potansiyeli yüksek madenlerin aranmasına öncelik verilecek. Ülkeler ve ülke kümeleri tarafından belirlenen kritik ham unsurların ve az toprak elementlerinin aranması ve araştırılmasına yönelik projeler geliştirilecek.
Ülke iktisadı için temel ve kritik madenler belirlenirken, kelam konusu temel ve kritik madenler ile ender toprak elementlerinin inançlı teminine yönelik yol haritası hazırlanacak. Bu madenlere ait stratejik rezerv, stok, ihracat kısıtlaması hususlarında düzenlemeler yapılacak.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünün yurt dışında uygun yatırım ve üretim imkanları belirlenerek, yurt dışında maden arama ve yatırım bahislerinde öteki ülke kuruluşlarıyla iş birliği halinde projeler geliştirilecek.
Enerji kesiminin petrol, doğal gaz ve jeotermal kaynak ile endüstrinin ham husus gereksinimini karşılamak üzere yurt içi ve yurt dışındaki arama faaliyetleri hızlandırılacak.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) deniz ruhsat alanları dahil olmak üzere, denizlerde petrol ve doğal gaz sismik arama ve sondaj çalışmaları ağırlaştırılacak, 2023 sonuna kadar yapılacak toplam deniz sondajı sayısı 26’ya çıkarılacak.
Enerjide dışa bağımlılığın ve cari açığın azaltılması emeliyle yerli kaynakların daha fazla kullanılması için başta linyit olmak üzere, jeotermal ve kaya gazı üzere yüksek potansiyeli bulunan yerli kaynaklara yönelik arama, üretim ve Ar-Ge faaliyetleri artırılacak.
Geçen sene 18,9 milyar ton olan görünür linyit rezervi, 2023’e kadar 20 milyar tona çıkarılacak. Linyit rezervlerinin etütleri tamamlanarak santral suram ihalesine hazır hale getirilecek.
Kaya gazı ve metan gazı konusunda kapsamlı araştırma faaliyetleri yürütülecek. Bitümlü şeylden sentetik petrol üretimine yönelik çalışmalar başlatılacak.
Maden Yatırım İştiraki modeli oluşturulacak
Özel bölümün arama faaliyetlerinin artırılabilmesi için finansal riskleri azaltmaya yönelik çalışmalar yürütülecek. Maden arama risklerini mali açıdan azaltacak bir sistem oluşturulacak. Milletlerarası standartlarda maden aranmasını ve işletilmesini mümkün kılacak Maden Yatırım İştiraki modeli oluşturulacak. Arama ve rezerv raporlarının memleketler arası standartlara uygun biçimde hazırlanmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.
Yatırım garantisini sağlamaya yönelik müsaade formaliteleri basitleştirilerek yatırım süreçleri hızlandırılacak ve yatırımcı üzerindeki idari yükler azaltılacak. Müsaade süreçlerinde bürokratik yapının aktifliği sağlanacak, yatırım teminatı artırılacak. Madencilik faaliyetlerinde müsaade, ruhsat ve lisans süreçlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesine yönelik altyapı oluşturulacak.
Sektörün etraf ve iş güvenliğine ahengi sağlanacak
Firma ve işletme ölçeklerinin büyütülmesi özendirilecek. Bölümdeki firmaların teknik ve mali yapılarının güçlendirilmesine yönelik önlemler alınacak.
Havza madenciliği ve yakın alanlardaki faaliyetlerin maliyet etkinliği ve iş güvenliğinin artırılmasına dönük çalışmalara sürat verilecek.
Sürdürülebilir kalkınma unsurları çerçevesinde madencilik dalının etraf ve iş güvenliği mevzuatına ahengi geliştirilecek. Etraf ve iş güvenliği mevzuatına ahenk şuuru artırılacak. Eğitim ve sertifikasyon çalışmalarına devam edilecek ve madenciliğe mahsus kurumsal iş güvenliği altyapısı geliştirilecek.
Yerli makine ve ekipman üretimi desteklenecek
Madencilikte katma değerin artırılması gayesiyle, madencilik eserlerinin yurt içinde işlenmesine ve uç eser geliştirilmesine öncelik verilecek.
Maden ruhsat alanlarının ihalelerinde ileri aşamaları içeren üretim şartı uygulaması yaygınlaştırılacak. Ekonomik potansiyeli yüksek madenler ile diğer kritik ham hususların üretim altyapısı oluşturulacak. Güç ve madencilik makine ve ekipmanlarında yerli üretim desteklenecek ve geliştirilmesi sağlanacak.
Kaynak: AA
