Ekonomi alanında düzenlemeler içeren Gelir Vergisi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Genel Şurası’nda kabul edilerek maddeleşti.
Kanunla şirketlere “İstanbul Yaklaşımı” gibisi sistemle borçlarını yine yapılandırma imkanı getiriliyor. Buna nazaran, finansal zahmet içinde bulunan firmalara geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine ve istihdama katkıda bulunmaya devam etmelerine imkan verilmesini sağlamak hedefiyle yapılacak Çerçeve Mutabakat kapsamında birtakım teşvikler verilecek ve borçlarının yine yapılandırılmasına imkan sağlanacak.
Kanun, Varlık Barışı mühletini de yıl sonuna kadar uzatıyor. Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul değer ve başka sermaye piyasası araçlarını 31 Aralık 2019’a kadar Türkiye’deki banka yahut aracı kuruma bildiren gerçek ve hükmî bireyler, bunları serbestçe tasarruf edebilecek.
Türkiye’de faaliyette bulunan bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri ile öteki finansal kuruluşlarla kredi bağlantısında bulunan ve BDDK’ca çıkarılan yönetmeliğe nazaran hazırlanan Çerçeve Mutabakatlarda belirlenen borçlular, bu kuruluşlar tarafından kullandırılmış olan kredilere ait olarak alınacak önlemlerle, geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine ve istihdama katkıda bulunmaya devam etmelerine imkan verilmesini sağlamak maksadıyla dahil oldukları risk kümesindeki öteki borçlularla bir bütün olarak yahut kısmen tekrar yapılandırmaya tabi tutulabilecek.
“Planın gerçek dalın yine ayağa kalkmasına taban hazırlayacak”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, hususa ait, şirket borçlarının yapılandırılması planının pürüzleri temizleyecek yeni bir sayfa açacağını söyledi.
En kıymetli ve süratli tesirin, kredi kanallarının tekrar sağlıklı biçimde işlemesi, şirketlerin ve bankaların bilançolarının uygunlaşması biçiminde olacağını belirten Avdagiç, “Bu da üretim ve refah artışını sağlar. Lakin bunun için iktisadın tüm aktörlerinin elini taşın altına koyması gerekiyor. Meclis’ten geçen tekrar yapılandırma kanunu bu manada çok kıymetli. Biz buna bir ‘finansal onarım planı’ diyoruz. Zira daha evvelki borç yapılandırma programlarından çok daha esaslı düzenlemelerin devreye gireceğini görüyoruz. Bu plan, muhakkak bir ‘şirket kurtarma’ operasyonu değildir, olmamalıdır. Meclis’ten geçen yasa da içerdiği unsurlarla bunu net bir halde ortaya koyuyor. Buradaki en değerli konu ise bir borç ötelemeden fazla, finans kesiti ve gerçek kesitin bilançolarının güçlendirilmesi yaklaşımının kelam konusu olmasıdır.” biçiminde konuştu.
Avdagiç, planın gerçek dalın üretim ve hizmet süreçlerinden kopmadan, istihdam ve katma paha oluşturacak formda yine ayağa kalkmasına taban hazırlayacağını, tıpkı vakitte finans dalının faal kalitesinin de uygunlaştırılmış olacağını söz etti.
Doğal olarak kelam konusu iyileşmelerin bir yandan da kamunun vergi toplama potansiyelinin artmasına olumlu katkı yapacağını vurgulayan Avdagiç, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Planda epey kritik düzenlemeler var. Mesela, firmaların borçlarının yine yapılandırılması sonucunda ‘borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanacağına kanaat getirilmesi’ koşulu aranacak. Bu noktada değerlendirmeyi bağımsız kuruluşlar yapabilecek. Burada şirket varlıklarının değerlemesinin adil ve hakkaniyetli bir halde yapılması da son derece değerli. Ayrıyeten, hazırlanacak Çerçeve Muahedesi’nin borçlu ve alacaklının hak ve yükümlülüklerini adil olarak belirleyeceğine inanıyoruz.
Ayrıca, bu yapılandırma sırasında tüm finansal araç ve formüller masada olacak. Yani teminat azaltmak, pay dönemi, bankalarla firmalar ortasında bir paydaşlık bağlantısı kurmak üzere farklı yollara da başvurulacak. Bunun borçlarını çevirmekte kasvet yaşayan firmalar için kıymetli bir çıkış yolu olduğuna inanıyoruz. Zira her firma için başka bir reçete yazılacak. Bu noktada, yapılandırma kapsamına alınan şirketin uzun devirde varlığını sürdürebilmesi için gerekmesi halinde ek finansman ile desteklenmesine fırsat tanınması çok değerli.”
“Bilançolarımız güçlenerek yola devam edeceğiz”
Şekib Avdagiç, mühlet olarak birinci etapta 2 yıllık bir takvim ortaya konulmuş olsa da bu mühletin Cumhurbaşkanı tarafından 4 yıla uzatılabileceğini, bunun planın vakte yayılarak sağlıklı bir halde yürütülmesine katkı sunacağını söyledi.
Kredilerin tüm bu tekniklerle tekrar yapılandırılması sırasında bankacıların Bankacılık Kanunu nedeni ile çekimser kalmasını sağlayan birtakım hassasiyetlerin de giderildiğine dikkati çeken Avdagiç, bunun da planın daha büyük bir kararlılık ve yürekle uygulanmasına katkı sunacağına inandıklarını belirtti.
Avdagiç, daha evvel de “İstanbul Yaklaşımı” ile bankalar ve gerçek kesim ortasında benzeri bir Çerçeve Mutabakatı’nın uygulamaya alındığını anımsatarak, kelam konusu programdan 300’ü aşkın şirketin yararlandığını ve pek de yeterli sonuçlar elde edildiğini aktardı.
Bugün hem finans bölümünün hem de gerçek dalın çok daha güçlü ve deneyimli durumda olduğunu vurgulayan Avdagiç, “İTO olarak bu adımın; üretimin, istihdamın ve ihracatın damarlarını açma konusunda değerli bir fonksiyon üstleneceğine inanıyoruz. Vaktinde alınan bu önlemlerle bilançolarımız güçlenerek yola devam edeceğiz ve piyasa çarklarındaki hızlandırıcı tesirini de büyüme için bir kaldıraç olarak kullanabileceğiz. Bundan sonra atılacak adımların da bu anlayış çerçevesinde yürütüleceğine, oluşturulacak uygulamaya temel Çerçeve Mutabakatı’nın da finansal onarımın ruhuna uygun olacağına inancımız tam.” diye konuştu.
“Yeniden yapılandırma, bir orta müdahale olarak algılanmalı”
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Lideri Abdurrahman Kaan da TBMM’den geçen Torba Yasa ile finansal zahmet çeken firmalara bir kere daha yapılandırma fırsatı tanındığını, bu durumun gitgide eriyen sermaye yapısının yine canlandırılması ve istihdam seviyelerinin korunması ismine kıymetli bir adım olduğunu vurguladı.
Firma kayıplarının bilhassa üretim ve endüstrileşmenin önünde önemli bir mani olduğunu belirten Kaan, ölçek büyüklüğüyle paralel olarak batık her firmanın maliyetinin aslında tüm sanayi kesiti üzerinde bir yük olduğunu söyledi.
Kaan, tekrar yapılandırmanın en son bir tahlil olarak değil, bir orta müdahale olarak algılanması gerektiğini tabir ederek, “Finansal açıdan zorlanan firmalar için esaslı bir tedbir lakin onların üretim ve yatırım ortamlarında karşılaştıkları pürüzleri ortadan kaldırmak ve yatırım ortamını güzelleştirmekle mümkün olacaktır. Varlık Barışı’nda müddetin uzatılması, yurt dışında kazanılmış altın, döviz, para, menkul değerler, sermaye piyasası araçları, varlık kanaat verici bir evrakla ispatlanan taşınmazların ulusal kaynak olarak muhasebeleşmesi, yurt dışında biriken ulusal sermayenin yurt içine aktarılması ismine kıymetlidir. Buradan gerçekleşecek tasarrufların yeterli kıymetlendirilmesi ve sisteme verimli bir biçimde aktarılması iktisatta canlanmayı teşvik edebilir. Ayrıyeten verginin masraf olarak yazılmaması ve öteki vergilerden mahsup edilemeyecek olması, Türkiye’ye getirilen varlıkların elden çıkmasından doğan ziyanların gelir ve kurumlar vergisi açısından masraf ve indirim kapsamına giremeyecek olması da kaynak transferini teşvik edecek bir tedbir olacaktır.” biçiminde konuştu.
Merkez Bankası ile ilgili hususlara de değinen Kaan, şunları kaydetti:
“Merkez Bankası’nın, zarurî karşılıklar ve genel disponibilite belirlerken bilanço içi ve dışı ögeleri da dikkate alacak olması mecburî karşılık sisteminin piyasa düzenleme işlevini daha aktif kılacak bir tedbir olarak görünmektedir. Böylelikle değişen piyasa dalgalanmaları karşısında banka taleplerini anlık karşılayarak nakit akışına direkt ve aktif müdahale edecektir. Pay dağıtımından sonra kalan kısmın yüzde 10’unun olağanüstü ihtiyat akçesi yerine direkt ihtiyat akçesine aktarılması ve ihtiyat akçelerinin genel konsey kararı olmadan Hazine’ye aktarılmasının önünü açan unsur ise Merkez Bankası işleyişinde yapısal bir değişim biçiminde ele alınmalıdır.
Neticede Merkez Bankası, kamu ismine faaliyet içinde olsa bile aslında Türk Ticaret Kanunu kararlarının uygulanması gereken bir anonim şirkettir. Para basma yetkisine sahip bir kurum için yedek akçe uygulaması bu açıdan gereksiz olsa da Hazine’ye aktarılan bu kısmın sistemin sürekliliği açısından düzgün korunması gerekir. Yedek akçelerin Hazine’ye, yani bütçeye aktarılması, sisteme likidite aktarmak ismine kısa vadeli bir tahlil olarak ele alınmamalıdır. Lakin Merkez Bankası’nın hem işleyiş hem de konumlanmasında meydana gelen bu değişimin enflasyonist baskı üretmemesi ismine âlâ takip edilmesi gerekir. Para arzı sisteminin bu etapta daha titiz uygulanması temeldir.”
“Şirketlerimiz önemli nefes alacak”
ASKON Genel Lideri Orhan Aydın ise finansal yine yapılandırma kapsamına şirketlerin alınacak olmasının iş dünyası ismine müjdeli bir haber olduğunu belirterek, iş dünyasının bu fırsatları kaçırmaması gerektiğini söyledi.
Bu fırsatlar sayesinde şirketlerin önemli nefes alacağını söz eden Aydın, finansal yine yapılandırma kapsamına alınacak borçluların mali durumunun tespiti ve finansal tekrar yapılandırmanın uygulanabilirliğine ait değerlendirmenin, bağımsız kontrol kuruluşlarına, Çerçeve Muahedeleri kapsamında belirlenecek kâfi bilgi ve uzmanlığa sahip kuruluşlara yahut borçlu tarafından kabul edilmesi halinde alacaklı kuruluşlara yaptırılacak olmasının da pek yerinde olduğunu vurguladı.
Aydın, “Sonuç prestijiyle gerek vergi barışının uzatılması gerekse finansal tekrar yapılandırmanın da yer aldığı kararlar, 4 yıllık kesintisiz icraat periyodunun lokomotifi olacak, şirketlerimizin canlanması ile arzulanan maksatların gerçekleştirilmesi de mümkün olacaktır.” dedi.
Kaynak: AA
