Rekabet Kurumu Lideri Küle, AA muhabirine, 2022’de yürüttükleri çalışmalara ve 2023 gayelerine ait değerlendirmede bulundu.
Kurumun, rekabet hukukunun aktif halde uygulanmasının ülke iktisadının sürdürülebilir büyümesine değerli ölçüde katkı sunacağı şuuruyla çalıştığını belirten Küle, “Günlük hayatı değiştiren dijital pazarların yanında süratli tüketim perakendeciliği, besin, tarım ve ziraî girdiler, beyaz eşya, küçük mesken aletleri ve sıhhat başta olmak üzere tüketicinin hayatına dokunan dallara yönelik rekabet incelemelerimiz 2022 yılında ön planda oldu. Bu faaliyetlerin direkt sonuçlarını tüketiciler, yeni gelişen ‘start-up’lar ve toplumun tüm kısımları yakından hissetmişlerdir. Uzlaşma ve taahhütle sonuçlandırdığımız çok sayıda belgeyle soruşturmaların süratli sona erdirilmesi bakımından değerli yararlar elde ettik.” dedi.
“Facebook kararımız öteki rekabet otoritelerine ışık tutacak nitelikte”
Küle, dijitalleşmenin sürat kazandığı son yıllarda, Rekabet Kurumu olarak, ulusal ve memleketler arası pek çok mecrada bu değişime en süratli ayak uyduran otorite olarak örnek gösterildiklerine işaret ederek, 2022’nin bu açıdan değerli adımların atıldığı bir yıl olduğunu söyledi.
Konvansiyonel pazardan dijital pazara dönüşümde rekabeti engelleyici her türlü ögenin karşısında yer aldıklarını vurgulayan Küle, şöyle konuştu:
“Google kararlarımızın ahenk gerekliliklerini sıkı sıkıya takip ederken Trendyol ve Sahibinden incelemelerini başlattık. Dijital platformlarda data taşınabilirliğinin engellenmesi bakımından emsal teşkil edecek Az Kitap soruşturmasını da tamamlayarak Rekabet Hukuku ve data bağlantısı bakımından üzerimize düşeni yaptık. Bilgi birleştirmeyi husus alan Facebook kararımız da başka rekabet otoritelerine ışık tutacak niteliğe sahip oldu. ABD, Birleşik Krallık üzere önde gelen ülkelerin kararlarımızdaki ziyan teorilerini öğrenmek için bizlerle bağlantıya geçtiğini gururla söyleyebilirim.”
“Rekabet Kurumu her bölümde varlığını hissettirdi”
Küle, 2022’nin besin sanayisi açısından da unutulmayacak bir yıl olduğuna dikkati çekerek, kelam konusu yılda bebek maması, endüstriyel dondurma, temel besin, atıştırmalık eserleri ve maden suyu üzere hayatın vazgeçilmez eserlerine yönelik rekabet ihlallerini incelediklerini hatırlattı.
Hızlı tüketim malları bölümüne yönelik yakın vakitte sonuçlanan soruşturmada tedarikçi birtakım firmalara kartel ihlalinde bulundukları gerekçesiyle idari para cezaları verildiğini lisana getiren Küle, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu kararımızla daldaki yaygın iş yapma prosedürünün, bilhassa de fiyatlamaya yönelik davranışların, rekabet hukuku açısından problemli olduğunu ve bunun hızla düzeltilmesi gerektiğini tespit ettik. Ayrıyeten bu ve gibisi davranışlarla tüketiciye dayatılan yapay fiyat artışlarının karşısında olduğumuzu bir defa daha en ağır formda gösterdik. Sıhhat hizmetlerine yönelik olarak özel hastanelere rekabet hukukunu ihlal etmeleri nedeniyle verdiğimiz idari para cezalarıyla iş gücü dalında çalışan ayartmama mutabakatlarına yönelik incelemelerimiz Rekabet Kurumunun her kesimde varlığını hissettirdiğinin öbür göstergeleri oldu.”
Küle, besinde sürdürülebilirliği ve tüketicinin rekabetçi formda eserlere erişimini sağlayabilmek ismine 2022’de, yaş zerzevat, meyve ve süratli tüketim malları perakendeciliği alanlarına yönelik dal incelemelerini tamamladıkları bilgisini vererek, elektronik pazaryerlerinin doğurduğu rekabetçi ve rekabet aksisi tesirlerin anlaşılması emeliyle başlattıkları “e-pazaryeri platformları dal incelemesini” bitirdiklerini bildirdi.
Ülkenin kalkınması yolunda gereksinim duyduğu direkt yabancı yatırımlar için uygun ortam oluşturulmasına yönelik geçen yıl değerli adımlar attıklarını vurgulayan Küle, şöyle devam etti:
“Birleşme ve devralmaların denetimi bakımından ‘teknoloji teşebbüsü’ tarifi getirerek inovasyona dayalı rekabetin korunmasını hedefledik. Bu değişiklikle teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına yönelik süreçlerin büyük ölçüde denetimimize tabi olması ve bahsi geçen teşebbüslere yönelik öldürücü devralmaların önüne geçilmesi amaçlandı. Bilhassa yeni-genç teşebbüslerin büyük ölçekli yerleşik teşebbüslerce devralınması eğiliminin faal rekabeti kısıtlamayacak formda denetim altına alınması sağlandı. Bu alanda global seviyede yapılan tartışmaları hayata geçiren az sayıdaki rekabet otoritesinden biri olduğumuzu söyleyebilirim. Yaptığımız ve kamuoyunda epeyce geniş yankı bulan bu incelemelerle iktisada ve tüketiciye direkt tesir eden sonuçlar elde ettik. Bilişim ve ekonomik tahlil alanında kapasite inşamızı sürdürerek değişen dinamiklere ayak uydurmak için gerekli adımları attık. Tecrübeli ve kendini yenileyen meslek işçimizin çalışmalarıyla halihazırda sürdürdüğümüz birçok rekabet incelemesini ise 2023’te sonuçlandıracağız.”
Dijital pazarlar mercek altında
Küle, Cumhuriyet’in 100’üncü yılına gelirken çeyrek asırlık uygulama ve birikimle elde ettikleri rekabet siyasetini şekillendirmeye, tüketici seçeneklerini ve inovasyonu azaltan uygulamaların karşısında olmaya devam edeceklerini belirterek, “Bu yıl dijital pazarlar açısından yürütmekte olduğumuz incelemeleri, Sahibinden hakkında data taşımanın engellenmesi ve öbür yollarla hakim durumunu berbata kullanması savına yönelik yürüttüğümüz bir öteki soruşturmayı tamamlamak üzere çalışıyoruz.” tabirlerini kullandı.
Bunun yanında Facebook’un bilgi birleştirme hareketlerine yönelik sunulacak ahenk önlemlerini de yıl içinde takip edeceklerini aktaran Küle, dünyadaki en âlâ uygulamalardan yola çıkarak Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un dijitalleşmeyle gelen değişime ayak uydurmasını sağlamak üzere bir yasa önerisi hazırladıklarını söyledi.
Küle, 20 kişilik grubun çalışarak bu piyasalardaki problemleri ve tahlil tekliflerini ortaya koyduğuna dikkati çekerek, dünyadaki öteki düzenleme örneklerini, gereksinimleri, Rekabet Kurumunun bugüne kadar ki uygulamalarını, pazardaki dinamikleri ve rekabetçi kaygıları dikkate alarak hazırladıkları taslağın bu yıl yasalaşmasını beklediklerini lisana getirdi.
Çevrim içi reklamcılık bölümündeki yapısal rekabet sıkıntılarının tespit edilmesi ve bu sıkıntılarla gayrete yönelik tahlil ve siyaset tekliflerinin geliştirilmesi maksadıyla başlattıkları kesim incelemesini ve konteyner nakliyatıyla liman hizmetlerine ait yakın vakitte başlatılan dal incelemesini de 2023’te tamamlamayı hedeflediklerini vurgulayan Küle,”Cumhuriyet’imizin 100’üncü yılı olması münasebetiyle Türkiye iktisadının rekabetçi görünümünün irdelenmesine dönük bir araştırma yaparak sonuçlarını rapor halinde kamuoyuyla paylaşmayı planlıyoruz.” dedi.
28 soruşturmada, 1,7 milyar lira para cezası verildi
2022’de tamamlanan 28 soruşturma sonucu yaklaşık 1,7 milyar lira para cezası uygulandığı bilgisini veren Küle, şunları kaydetti:
“Geçen yıl birçok farklı bölümdeki ihlallere son verilmiş, ihlallere son vermek için amaca dönük önlemlere hükmedilmiştir. Bu suretle, teşebbüslerin iş yapma formları üzerinde tesirli olduğumuzu belirteyim. Rekabetin korunması ismine hem yarı yargısal vazife büyük bir fedakarlıkla yerine getirilmiş hem de rekabet savunuculuğu vasıtasıyla toplumun tümü bakımından şuur seviyesinin artırılmasına yönelik faal çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Tüm çalışmalarımız, raporlarımız ve kararlarımızla inovasyona dayalı rekabeti hakim kılarak piyasalara yapay müdahalelerin ve pazara giriş mahzurlarının önüne geçmeyi, tüketici tercihlerini ve sağlıklı rekabeti piyasalara hükümran kılmayı amaçlıyoruz. Çünkü sağlıklı büyüme, istihdam ve kişi başı gelirin artması üzere makro maksatlar fakat tam rekabetçi piyasaların varlığı halinde hayat bulacak.”
