Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR
Türk bankacılık kesiminde mevduat yarışı tüm süratiyle sürüyor. Bankaların güzel geldin faizi yüzde 28’lere kadar çıkarken bankacılar oranların yüzde 30 barajını aşmasını bekliyor.
Bankaların alanda mevduat rekabetini tüm canlılığı ile yaşadığı bir devirde Merkez Bankası’nın Liralaşma stratejisinde cumartesiyi pazara bağlayan gece yarısı yaptığı atılımda bu yarışı yeni bir boyuta taşıyacak. Para otoritesi, Liralaşma stratejisi kapsamında attığı yeni adım ile 20 Ocak’tan itibaren 3 aydan uzun vadeli mevduatlarda mecburî karşılık oranlarını ‘sıfır’a düşürdüğünü açıkladı. 3 ayın altındaki mevduatlarda ise oranın yüzde 8 olarak uygulanmasına karar verdi. Bankacılar, alınan kararın mevduat tarafında vade uzatımını destekleyeceğine işaret ederek “Rekabet hem faiz cephesinde hem de mevduatı en uzun vadeye çekmek için dönecek” dedi.
Merkez Bankası’nın ”2023 Yılı Para Siyaseti ve Liralaşma Stratejisi”nde yılın birinci yarısı için mevduatta liralaşma gayesi yüzde 50’den yüzde 60’a çıkartmıştı.
Gece yarısı makroihtiyati önlem açıklaması
Merkez Bankası’nın yayımladığı makroihtiyati önlem duyurusunda 2023 Yılı Para Siyaseti ve Liralaşma Stratejisi Metni’nde, liralaşma stratejisi çerçevesinde uygulanacak siyasetlerin, bankacılık sisteminin hem varlık hem de yükümlülük tarafında Türk lirasının yükünün kalıcı olarak artırılması hedefiyle güçlendirilerek kullanılmaya devam edileceği belirtildiği hatırlatıldı. Ayrıyeten, kur muhafazalı mevduat dışındaki Türk lirası mevduatın öncelikli olarak özendirilerek, Türk lirası mevduat tercihinin güçlenmesi istikametinde adımlar atılmaya devam edileceğinin de kamuoyu ile paylaşıldığını hatırlatan Merkez Bankası “Bu kapsamda Türk lirası mevduatın vadesinin uzamasını teşvik etmek hedefiyle 3 aydan uzun vadeli Türk lirası mevduat için mecburî karşılık oranlarının yüzde sıfır olarak belirlenmesine karar verilmiştir” açıklamasını yaptı.
Ayrıca, yurtdışından direkt temin edilen 6 aydan uzun vadeli yabancı para yükümlülüklerdeki artış için 2023 yılsonuna kadar zarurî karşılık oranlarının yüzde sıfır olarak uygulanmasına karar verildiğini duyuran Merkez Bankası’nın bu adımı ise sendikasyon, euorobond ihraçlarını içeriyor. Değişikliklerin, tesisi 3 Şubat 2023 tarihinde başlayacak olan 20 Ocak 2023 hesaplama tarihinden itibaren geçerli olacak.
Son atılım ile %30 aşılacak
Merkez Bankası geçen yılın son bu yılın birinci günlerinde de bankaların TL mevduat oranına nazaran ek menkul değer tutma zorunluluklarında değişime gitmiş ve geçen yıl sonuna kadar yüzde 50 olarak uygulanan gayesi yüzde 60’a çıkarmıştı. Yüzde 50 gayesini tutturmak için de geçen yılın son aylarında bankacılık dalında TL mevduat faizleri süratle yükselmişti. Bu gaye doğrultusunda bankalar agresif bir formda döviz mevduatlarını TL yahut döviz muhafazalı mevduata dönüştürmeye çalışıyor. Liralaşma kapsamında yüzde 60’lık oranı tutturmaya çalışan bankalar da mevduat tarafında önemli bir rekabet içerisine girdi. Tabelada yüzde 25’leri veren bankaların, son gelen düzenlemelerle TL mevduat faiz oranlarının yüzde 30’ları aşması bekleniyor. TCMB siyaset faizi yüzde 9 iken, 3 aya kadar yüklü mevduat faiz oranları ise 6 Ocak haftası prestijiyle yüzde 24.03 düzeyine yükseldi. 6 aya kadar vadeli TL mevduat faizi yüzde 13,98, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat faizi yüzde 14,62, 1 yıl ve daha uzun vadeli TL mevduat faizi ise yüzde 13,73 düzeyinde.
KKM’den çıkan para nereye gidiyor?
6 Ocak haftasında Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesapları 45 milyar 293 milyon liralık düşüşle 1 trilyon 370 milyar 9 milyon liraya geriledi. KKM hesaplarında 3 haftadır devam eden düşüş toplam 95 milyar 390 milyon lirayı buldu. Buna karşılık 6 Ocak haftasında yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatında 3.2 milyar dolarlık artış yaşandı. Geçtiğimiz günlerde Merkez Bankası’nın bankacılık kesimi yetkilileri ile görüşmelerinde ‘KKM’de agresif olun’ davetinde bulunduğunu hatırlatan görüştüğümüz bankacılar, “ KKM’de çözülmeler başladı. Geçtiğimiz yıl yüzde 100’leri aşan faiz ile önemli çıkarlar elde eden vatandaşlar, artık kurun sabit olması ile gerçek getiri sağlayamıyor. Bu nedenle de KKM’ye dönmüyorlar. Liralaşma stratejisi kapsamında yüzde 60’ı tutturmak isteyen bankacılık dalı de TL tarafta önemli yarışa girdi” dediler.
TL mevduat ortalaması % 55
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık datalarına nazaran 6 Ocak prestijiyle bankalardaki toplam mevduatın yüzde 55.57’si TL mevduat olarak bulunuyor. Bu oran 2022’nin son 2 ayında döviz tevdiat hesaplarındaki düşüş ile yüzde 56.34’e kadar çıkmıştı. Fakat 2023’ün birinci haftasında vatandaşın tekrar dövize yönelerek 3.4 milyar dolarlık alım yapması ayrıyeten KKM’de son üç haftada 95.4 milyar TL çıkışla birlikte TL’nin yükü geriledi.
Yılın birinci faiz kararı Perşembe günü açıklanacak
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Heyeti, Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu başkanlığında 19 Ocak Perşembe günü toplanacak. Saat 14.00’te faiz kararı açıklanacak. Banka bir evvelki toplantıda siyaset faizini yüzde 9 düzeyinde sabit tutmuştu. PPK toplantısına yönelik piyasa beklenti anketi sonuçlarına nazaran, ekonomistlerin tamamı siyaset faizinin sabit bırakılmasını bekliyor.
