Para Siyaseti Konseyi’nin 19 Ocak’taki toplantısına ait özet yayımlandı.
Özette, tüketici fiyatlarının aralıkta yüzde 1,18 artarak yıllık enflasyonun 20,12 puan düşüşle yüzde 64,27 düzeyine gerilediği anımsatılarak, ölçülü fiyat hareketlerinin yıllık enflasyonu tüm alt kümelerde düşürdüğü, temel mal ve besin kümelerinin bu gerilemede daha kıymetli bir rol oynadığı tabir edildi.
Temel mal kümesinde yıllık enflasyonun tüm alt kümelerde azalırken, sağlam mal alt kümesindeki düşüşün daha besbelli olduğu kaydedilen özette, Ocak ayı Piyasa İştirakçileri Anketi sonuçlarına nazaran enflasyon beklentilerinde gerilemenin devam ettiği belirtildi.
Yakın devirde iktisadi faaliyete ait açıklanan bilgilerin varsayım edilenden daha olumlu düzeylerde gerçekleşmelerine karşın, jeopolitik risklerin ve faiz artışlarının da tesiri ile gelişmiş ülke ekonomilerinde resesyon tasalarının sürdüğü kaydedilen özette, şu sözlere yer verildi:
“Türkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte tahlil araçları sayesinde temel besin başta olmak üzere birtakım kesimlerdeki arz kısıtlarının olumsuz tesirleri azaltılmış olsa da memleketler arası ölçekte üretici ve tüketici enflasyonu yüksek düzeylerini sürdürmektedir. Yüksek global enflasyonun, enflasyon beklentileri ve milletlerarası finansal piyasalar üzerindeki tesirleri yakından izlenmektedir. Ülkeler ortasında farklılaşan iktisadi görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti adım ve irtibatlarındaki ayrışma devam etmektedir.
Finansal piyasalarda artan belirsizliklere yönelik merkez bankaları tarafından geliştirilen yeni destekleyici uygulama ve araçlarla tahlil üretme çabalarının sürdüğü gözlenmektedir. Ayrıyeten finansal piyasalar, artan sakinlik risklerine karşı faiz artışı yapan merkez bankalarının faiz artırım döngülerini yakında sonlandıracağını beklentilerine yansıtmaya başlamıştır. Gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarında, global risk iştahındaki güzelleşmeye paralel olarak ocak ayında hem borçlanma hem de pay senedi piyasalarına girişler devam etmiştir. Öte yandan gelişmiş ülkelerin uzun vadeli tahvil faizlerindeki oynaklık ve global finansal şartların seyri gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına ait riskleri canlı tutmaktadır.”
“Döviz kurlarındaki ölçülü seyrin aralık ayında korunduğu izlenmiştir”
Özette, milletlerarası emtia fiyatlarında 2022’nin ikinci yarısında hakim olan olumlu görünümün aralık ayında da korunduğu belirtilerek, endüstriyel metal dışındaki alt kümelerde fiyat düşüşlerinin gerçekleştiği aktarıldı.
Çin’de alınan kapanma önlemlerinin gevşetilmesiyle ham petrol fiyatlarının aralık ayı ortasından itibaren artış eğilimine girmesine rağmen ocak ayı ortalamasının aralık ayı ortalamasına yakın seyrettiği hatırlatılan özette, “Kış şartlarının hafif seyretmesi nedeniyle doğal gaz fiyatlarında aralık ayında gözlenen düşüş ise ocak ayında barizleşmiştir.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Özette, global talep şartlarında gözlenen yavaşlamanın memleketler arası nakliyat maliyetlerinde düşüşü de beraberinde getirdiği belirtilerek, “Döviz kurlarındaki ölçülü seyrin aralık ayında korunduğu izlenmiştir. Bu gelişmelerle üretici fiyatları güç kalemleri öncülüğünde aralık ayında yüzde 0,24 gerilemiştir.” sözleri kullanıldı.
Üretici fiyatlarındaki aylık düşüş sonucunda yıllık üretici enflasyonunun 38,30 puan azalarak yüzde 97,72’ye gerilediği bildirilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Azalan dış talebin toplam talep şartları ve üretim üzerindeki tesirleri yakından izlenmektedir. 2022’nin birinci üç çeyreğinde güçlü bir büyüme gerçekleşmiştir. Yılın son çeyreğine dair göstergeler ise zayıflayan dış talebin tesiriyle büyümedeki yavaşlama eğiliminin iç talepteki görece güçlü seyir ile telafi edildiğine işaret etmektedir. Üretim gelişmeleri ihracat hissesine nazaran incelendiğinde, sanayi üretiminde kasım ayındaki düşüş, ihracat yoğunluğu yüksek kesimlerde daha kuvvetli olmuştur. Çeyreklik olarak ise, kasım ayı prestijiyle dördüncü çeyrekte sanayi üretimi artışı yüzde 1,9 oranında gerçekleşirken tipik olarak oynaklık gösteren bölümler dışlandığında sanayi üretimindeki artış yüzde 0,5 ile daha sonlu olmuştur.”
Özette, imalat sanayi üzerindeki dış talep kaynaklı baskıların iç talep ve arz kapasitesi üzerindeki tesirlerinin şimdilik sonlu seviyede kaldığı görüldüğü belirtilerek, “İmalat sanayi firmalarının kayıtlı iç ve dış piyasa siparişleri ile geleceğe yönelik sipariş beklentilerine bakıldığında son çeyrekte ihracat siparişi beklentilerindeki zayıf seyrin sürdüğü, iç piyasa siparişi beklentilerinin ise artış kaydettiği görülmektedir.” sözleri kullanıldı.
Bu çerçevede, dış talepteki zayıf seyrin sürmesine karşın iç talebin nispeten daha güçlü seyrettiği kaydedilen özette, kasım ayındaki perakende satış hacim endeksinin aylık bazda yüzde 1,5 artarken, çeyreklik bazdaki yükselişin yüzde 4,5 düzeyine çıktığı bildirildi.
Özette, son çeyrekte kartla yapılan harcamalardaki artış eğiliminin de devam ettiği aktarılarak, firmaların geleceğe dair yatırım ve istihdam beklentilerinin ise son çeyrekte hudutlu bir ölçüde gerilediği kaydedildi.
Enerji ve altın ithalatı cari süreçler istikrarını olumsuz etkiliyor
Mevsimsellikten arındırılmış istihdamın kasım ayında aylık bazda yüzde 0,9, çeyreklik bazda ise yüzde 1,6 oranında arttığı belirtilen özette, şunlar kaydedildi:
“Mevsimsellikten arındırılmış işgücüne iştirak oranı bir evvelki aya nazaran 0,4 puan artarak yüzde 54,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu periyotta istihdamdaki artışa karşın işgücüne iştirakteki yükselişin tesiriyle mevsimsellikten arındırılmış toplam işsizlik oranı, bir evvelki aya nazaran değişmeyerek yüzde 10,2 düzeyini korumuştur. Anket göstergeleri ve yüksek frekanslı datalar istihdamdaki artış eğiliminin korunduğunu göstermektedir. İstihdam kazanımları misal ekonomilere nazaran salgın sonrası periyot incelendiğinde daha olumlu seyretmektedir. Bilhassa istihdam artışına katkı veren bölümler dikkate alındığında büyüme dinamiklerinin yapısal kazanımlarla desteklenmekte olduğu görülmektedir.
Enerji ve altın ithalatındaki yüksek seyir cari süreçler istikrarını olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Cari süreçler istikrarı kasım ayında 3,7 milyar dolar açık verirken, yıllıklandırılmış cari açık 1,6 milyar dolar artışla 45 milyar dolar olmuştur. Dış ticaret açığında güç başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yüksek düzeyler ve altın ithalatındaki ivmelenme kaynaklı gözlenen yükselişe rağmen hizmet gelirlerinde süregelen artış eğilimi cari süreçler istikrarını desteklemeyi sürdürmektedir. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesi artarken, turizmin cari süreçler istikrarına beklentileri aşan güçlü katkısı yılın tüm aylarına yayılarak devam etmektedir. Bunun yanında, iç tüketim talebi, güç fiyatlarındaki yüksek düzey ve ana ihracat pazarlarının resesyona girme mümkünlüğü cari istikrar üzerindeki riskleri canlı tutmaktadır. Cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için değer arz etmektedir.”
Krediler yakından izlenmeye devam edilecek
Özette, para siyaseti duruşunun, enflasyon görünümüne yönelik risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para siyaseti ile ne ölçüde denetim altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla sürdürülebilir fiyat istikrarı maksadına ulaşılması odağında belirleneceği söz edildi.
Para siyasetinde sürdürülebilir fiyat istikrarı amacı doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten liralaşma odaklı bir yaklaşımın sergilenmeye devam edileceği aktarılan özette, “Kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının maksadına uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edilmektedir.” denildi.
Özette, Kurul’un, 2023 Yılı Para Siyaseti ve Liralaşma metninde belirttiği üzere, mali transfer sisteminin aktifliğini destekleyecek araçlarını kararlılıkla kullanmaya devam edeceği ve fonlama kanalları başta olmak üzere tüm siyaset araç setini liralaşma amaçlarıyla uyumlu hale getireceği kaydedildi.
Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir devirde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi ile arz ve yatırım kapasitesindeki yapısal kazanımların sürekliliği açısından finansal şartların destekleyici olması kritik değer arz ettiği aktarılan özette, “Bu çerçevede Konsey, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir.” değerlendirmesine yer verildi.
Özette, TCMB’nin fiyat istikrarının kalıcı ve sürdürülebilir bir halde kurumsallaşması için Liralaşma Stratejisi’ni tüm ögeleriyle uygulayacağı aktarılarak şunlar kaydedildi:
“Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, Açık Piyasa Süreçleri fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, para takası (swap) ölçüsünün kademeli biçimde azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılmaktadır. Uzun vadeli, sabit getirili ve Türk lirası varlıklara talebin yükselerek getiri eğrisinin nakdî transferin aktifliği tarafındaki seyri yakından izlenmektedir. Heyet, kredilerin büyüme süratiyle birlikte, amaçlı alanlarda verimlilik kazanımları sağlayan kredilerin finansman maliyetlerinin de transferin korunmasını sağlayacak formda gelişimini gözetecektir.
Bu çerçevede, Türk lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve kredi fiyatlamaları üzerindeki tesirleri, döviz kurundaki gelişmelerin enflasyon üzerindeki tesirleri, kur muhafazalı mevduat eserlerine yönelik gelişmelerin zıt para ikamesi, döviz piyasalarının derinliği ve istikrarı ile fiyat istikrarı üzerindeki tesirleri tahlil edilmekte ve gerekli siyaset önlemleri oluşturulmaya devam edilmektedir. TCMB, fiyat istikrarı temel hedefi doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 gayesine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir.”
Fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, karşıt para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyeceği belirtilen özette, “Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir halde devamı için uygun yer oluşacaktır.” sözleri kullanıldı.
Özette, şuranın, fiyat istikrarının sağlanması için, güçlü bir siyaset uyumuyla tüm paydaşları içeren bütüncül bir makro siyaset bileşimi oluşturulmasını desteklediği, kararların şeffaf, öngörülebilir ve data odaklı bir çerçevede alınmaya devam edileceği vurgulandı.
