Birol BOZKURT
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (SEDDK) Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’i Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre, 22 Ocak 2022’de 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) yer alan katılımcıların bireysel emeklilik sözleşmelerinden kaynaklı devlet katkısı hariç alacağının tamamını veya bir kısmını alacağın devri sözleşmesi yoluyla devredebilmesine imkân tanındı.
Uzmanlar düzenleme ile sistemdeki birikimlerin hareketleneceği görüşünde. BES birikimi ile kredi kullanımını sağlayacak yönetmeliğe göre, BES’te birikimi bulunan katılımcılar, bankalardan kullanacakları krediler için ilgili BES sözleşmesinden kaynaklı alacaklarını kredi süresiyle sınırlı olmak üzere bankaya devredebilecek ve ihtiyaçları olan finansmana daha rahat erişim sağlayabilecek.
Böylelikle, katılımcıların acil nakit ihtiyacı durumunda BES sözleşmelerini tamamen sonlandırarak sistemde kazandığı haklarını kaybetmesinden kaynaklanan mağduriyetlerin yaşanmaması için BES sözleşmelerinden kaynaklı alacaklarını bankalara devrederek kredi kullanılabilmesinin önü açıldı.
Finansmana daha rahat erişim
Yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 28 Eylül 2023’ten sonra BES’te birikimi bulunan katılımcılar, bankalardan kullanacakları krediler için ilgili BES sözleşmesinden kaynaklı alacaklarını kredi süresiyle sınırlı olmak üzere bankaya devredebilecek ve ihtiyaçları olan finansmana daha rahat erişim sağlayabilecek.
Bu süreçte, Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından geliştirilecek merkezi bilgi sistemi vasıtasıyla paydaşlar tarafından gerekli sorgulamalar yapılacak ve alacağın devri sözleşmesinin onaylanması ile katılımcının BES sözleşmelerinden doğan bazı hakları, kredi yükümlülükleri tamamlanana kadar bankaya devrolacak.
Alacağını bankaya devreden katılımcı, alacağın devri sözleşmesinin yürürlükte bulunduğu süre içinde ilgili sözleşmelerini sonlandıramayacak ve bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerini başka şirketlere aktaramayacak. Ancak, katılımcılar bu süreçte BES sözleşmelerine katkı payı yatırmaya, birikimlerini izlemeye ve bankaya devrettikleri alacak tutarının üstündeki birikimlerini tercih ettikleri fonlarda değerlendirmeye devam edebilecek.
Alacağın devri sözleşmesine konu kredi borcu ödendiğinde alacağın devri sözleşmesi sona erecek. Kredi borcu ödenmediğinde ise emeklilik sözleşmesinin sonlandırılması suretiyle banka kalan borç tutarını devredilen alacaktan tahsil edecek. Öte yandan, yayımlanan yönetmelikte alacağın devri uygulamasına ilave olarak ihtiyaç duyulan diğer operasyonel hususlara dair iyileştirmeler de yapıldı.
BES birikimleri hareketlenecek
Yapılan düzenleme ile sistemdeki birikimlerin hareketleneceğini söyleyen BES Uzmanı Zeynep Candan Aktaş ”Hem birikim hem tüketime uygun hale getiriliyor. Bu sayede ihtiyaç hasıl olduğunda, katılımcılar birikimlerin tamamını alarak sistemden çıkmak yerine, bankadan kredi kullanarak ihtiyaçlarını giderebilecek.
Böylece katılımcı sistemde daha uzun süre kalarak, emeklilik hakkını kazandığında, devlet katkılarının tamamını alabilme ve daha düşük oranda stopaj ödeme fırsatına kavuşacak. Diğer yandan teminata verilen tutar SPK tarafından belirlenen fonlarda tutulurken, katılımcının kalan birikimleri yine para ve sermaye piyasalarında değerlenmeye devam edecek” ifadelerini kullandı.
Kredi maliyetlerine dikkat
Tasarruf sahiplerinin kredi faiz yüküne dikkat etmesi gerektiğini söyleyen Aktaş, “Belirli bir süre için alınan kredinin geri ödenmesi gerektiğinde nakit akışı sağlanabilmelidir. Aksi halde bankaya borç ödenemediğinde BES sözleşmesinin sonlandırılması söz konusu olabilir” diye konuştu.
