Birleşmiş Milletler (BM) Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Washington Post gazetesi için “Suudi Arabistan, dünyayı adalet yanlışı cürmüne ortak ediyor” başlıklı bir makale kaleme aldı.
Suudi Arabistan’ın gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ait 11 şüpheliyi yargıladığını fakat burada adaletin sağlanacağına inanmadığını söz eden Callamard, cinayete ait üst seviye Suudi yetkililerin soruşturulmadığını ya da rastgele bir cezaya çarptırılmadığını vurguladı.
Callamard, geçen ay yayımladığı raporunda da belirttiği üzere Suudi Arabistan’ın Kaşıkçı cinayetinin sorumlusu olduğunu vurgulayarak, “Kaşıkçı cinayeti Suudi Arabistan’ın iç sıkıntısı değil. Kaşıkçı, ABD’de yaşayan ve Türkiye topraklarında yargısız bir halde infaz edilen bir gazeteci. Suudi Arabistan, kendi hudutları dışında hukuksuz, söz özgürlüğünü maksat alan, konsolosluk ilgilerinin kutsallığını tehdit eden ve milletlerarası toplumun çıkarlarına müdahale eden bir aksiyonda bulundu.” görüşünü paylaştı.
Yöneticilere eleştiri
Bugüne kadar milletlerarası toplumun bu cinayete karşı tesirli bir adım atamamış olmasının “korkunç” olduğunu belirten Callamard, “Tüm dünyada kamuoyu Kaşıkçı için adalet istedi. Mahkemeler, Suud’a silah ihracatının olağan bir biçimde yürütülmesine karşı çıktı. Milletvekilleri Suudi Arabistan’a yaptırım uygulamak için adımlar attı lakin tüm bunlar yöneticilerin siyasetlerine neredeyse hiç yansımadı hatta birtakım yöneticiler bu adımları iptal etti.” tenkidinde bulundu.
Callamard, Osaka’da yapılan G-20 Tepesi’nde de Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a karşı tutum konmadığını belirterek, birtakım ülkelerin Suudi Arabistan ile münasebetlerini olağanlaştırma adımlarına da reaksiyon gösterdi.
Suudi Arabistan’ın insan hakları ihlallerinin sürdüğünü vurgulayan Callamard, “Uluslararası aksiyon olmadan gibisi cürümlerin tekrarlanacağı aşikar.” değerlendirmesinde bulundu.
FBI’a çağrı
Bundan sonra milletlerarası toplumun Kaşıkçı cinayeti konusunda tesirli bir soruşturma, bu cinayetin elebaşları ve sorumlularının da yargılanması için adım atması gerektiğini vurgulayan Callamard, “Cemal Kaşıkçı için adalet, Suudi Arabistan’ın çatlak isimli takibine bırakılmamalı. Bu cinayet ABD’nin çıkarlarını etkilediği için FBI bu davayı soruşturabilir ve soruşturmalı da.” daveti yaptı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Kaşıkçı cinayeti konusunda ceza hukuku uzmanlarını görevlendirmesi ve milletlerarası bir soruşturma yapılması gerektiğini belirten Callamard, “BM’nin Kaşıkçı davasındaki kaçamak cevapları, sırf bu kurumu zayıflatmaya fayda.” sözünü kullandı.
Callamard, Kaşıkçı cinayetinin hesabının sorulmasının, kişisel özel raportörlerin ya da tek başına bir ülkenin sorumluluğu olmaması gerektiğinin altını çizerek, “Suudi Arabistan’ı ve üst seviye yöneticileri bu cinayetten sorumlu tutmanın jeostratejik ve ekonomik çıkarlara ziyan vereceği argümanına karşı çıkmalıyız. Adalet aramak, tüm ülkelerin daha yeterli çıkarınadır.” değerlendirmesinde bulundu.
G-20 Doruğu’nun Riyad’da yapılmaması çağrısı
Suudi Arabistan’dan insan haklarına uymasının istenmesinin başka ülkeleri daha muteber bir ortak haline getirdiğini belirten Callamard, “Bu tıpkı vakitte Riyad’da G-20 Doruğu’nun yapılmamasını da gerektiriyor.” tabirlerini kullandı.
Callamard, İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde milletlerarası toplumun insan haklarını korumak ve barışın sürdürülmesi için bir ortaya geldiğini anımsatarak, “Kaşıkçı cinayeti, gazeteciler, insan hakları savunucuları ve siyasi aktivistlere yönelik global trendin bir simgesidir.” görüşünü paylaştı.
Devlet ve devlet olmayan aktörlerin, muhaliflerini susturmak için agresif taktiklere başvurmasının arttığını belirten Callamard, makalesinde “Uluslararası toplum, bu düşmanca ortamı enine uzunluğuna tartmalı. Sessizlik, eylemsizlik ya da daha berbatı üstü kapalı yahut aşikar cürüm iştiraki, yalnızca daha fazla adaletsizlik ve global istikrarsızlığa yol açar. Artık harekete geçme vakti.” sözüne yer verdi.
“Özür dilemeyi reddetti”
Öte yandan Callamard, İngiltere’nin başşehri Londra’da “Cemal Kaşıkçı Suikasti: Aşikar Sır” bahisli panele katıldı.
Callamard, yaptığı konuşmada cinayetin işleniş biçimine dikkati çekerek, “Kaşıkçı’nın Suudi devlet imkanlarını kullanan Suudi devleti casusları tarafından öldürüldüğü dışında bir sonuç yok. Hasebiyle Kaşıkçı’nın öldürülmesi bir devlet cinayeti.” dedi.
Riyad’ın cinayete ait sorumluluğunu reddettiğine işaret eden Callamard, “Suudi Arabistan bir devlet olarak kurbanın ailesi ve Türkiye’den özür dilemeyi reddetti.” diye konuştu.
Suudi Arabistan’ın Kaşıkçı cinayetine ait BM raporunun hazırlanması kademesinde iş birliğine yanaşmadığını vurgulayan Callamard, Suudi yetkililerle birçok sefer irtibata geçtiğini, prosedür kapsamında rapor öncesi mektup gönderdiğini fakat bunlara yanıt verilmediğini anlattı.
Yaptırım daveti yaptı
Cinayetin sorumlularına karşı harekete geçilmesinin kıymetine değinen Callamard, “Eğer adım atılmazsa Suudi Arabistan ve öteki devletlere gazeteci cinayetinin akabinde bir kızgınlık oluşacağı lakin daha sonra işlerin süratlice eskiye döneceğine dair bildiri göndermiş oluruz. Birtakım devlet önderlerinin göndermek istediği ileti bu.” değerlendirmesini yaptı.
Callamard, sorumlulara karşı yaptırım sisteminin da işletilmesi gerektiğini söyledi.
“G20 hayalkırıklığı oldu”
Japonya’daki G20 Başkanlar Tepesi’nde Kaşıkçı cinayetinin sorumlusu olarak gösterilen Suudi Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman’ın rastgele bir aksilikle karşılaşmamasına ait Callamard, “G20 hayalkırıklığı oldu. Görüşmeler sırasında ne olduğunu bilmiyorum lakin tepe sonundaki aile fotoğrafı çok şey söylüyordu. Donald Trump ve Muhammed Bin Selman’ın tokalaşması bana nazaran hiç beğenilen değildi.” değerlendirmesini yaptı.
Kaynak: AA
