Mine ATAMAN
Meslek liselerinde yaklaşık 2 milyon öğrenci olduğunu kaydeden Palandöken, “Her yıl 350 -400 bin aralığında mezun veriyor. Mezunlardan iş gücüne iştirak oranı yüzde 66.1 öteki taraftan mezunların kendi alanlarında çalışma oranları hayli düşük yüzde 10’un altında. Çıraklık süratle kan kaybediyor. Çırak olmayınca endüstriye kan gitmiyor” bilgisini de verdi.
“Eğer esnafın ışığı yanıyorsa o ülkede istikrar var demektir. Sokağın güvenliği, aydınlığıdır” diyen TESK Lideri Bendevi Palandöken ile perakende yasası başta olmak üzere esnafın gündemdeki sıkıntılarını konuştuk.
Staj periyoduna sigorta, maaş
Bendevi Palandöken, “Sanayinin en büyük sorunu orta eleman bulamamak. Orta elamanın olması için düzgün işleyen bir çıraklık sisteminin olması lazım. Türkiye’de çıraklık periyodu olan staj mühletince öğrencilerden yalnızca iş kazası – meslek hastalığı – hastalık primi alınmakta, emeklilik primi se alınmamaktadır. Bu nedenle stajda geçen müddetler hem sigortalı prim gün sayısında hem de sigortalılık mühletinin başlangıcında geçerli olmamakta. Orta eleman yetiştirmek için çıraklık devri özendirilmeli, sigorta ve düzgün bir maaş gençlerin o meslekte kalmasını sağlayacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Patron personelden düşük emekli maaşı alıyor Bendevi Palandöken, “Esnaf 9000 gün, personel 7200 gün çalışıyor Anayasa’nın eşitlik prensibine de aykırı” dedi ve ekledi: “EYT’nin kıymetli sorunlarından biri esnaf 9 bin gün çalışıp düşük emekli maaşı alırken personel 7200 gün ile neredeyse iki katı maaş alması. Esnaf birden fazla vakit en düşük baremden sigortasını yatırıyor. Ayakta kalabilmek çalışanın maaşını ödeyebilmek en düşükten ödediği prim yüzünden maaşı da çok düşük oluyor.” Palandöken “patron kim muhakkak değil” diyerek yaşanan haksızlığa dikkat çekti.
Esnaf kendi dükkanında tezgahtar
“Esnaf kendi dükkânında tezgahtar, çiftçi tarlasında personel oluyor” tabirini kullanan Palandöken “Perakende yasasının düzenlenmesi gerektiğini, fiyatların lakin bu halde düşebileceğini tabir etti. Maddesiz ceza ile mağduriyetin önlenmesi mümkün değil. Haksız rekabet yüzünden esnaf büyüyemiyor” biçiminde konuştu.
Küçük sermaye büyüyemiyor
“Esnafın meşakkati yüksek girdi maliyetleri ve büyüklerle rekabet edememek” sözünü kullanan Palandöken şöyle devam etti: “2 milyondan fazla esnaf var. Küçük sermayenin önü tıkalı. Evvel esnaf sonra servisçi olan esnaf toptancı, tüccar ve en nihayetinde endüstrici oluyor. Son yıllarda esnafın büyüme oranı sıfır. Esnaflar 1 ile 3 yıl ortasında işi terk ediyor. İş bulamayanlar elindeki sermayeyi dükkân açarak birkaç yıl içinde eritiyor, işini geliştiremeden kapatmak zorunda kalıyor. Sonuçta da orta ölçekli işletmelerin oranı azalıyor.”
Bakkalın satış fiyatının marketten daha düşük fiyata sattığına dikkat çeken palandöken, “Süpermarketler tedarikçileri perişan ediyor. Daha çok kar elde edebilmek için tedarikçiden ucuza eser alıyor. Ziraî fiyatların düşmesine neden olurken, çiftçiye de fiyat baskısı yapıyor” açıklamasını yaptı.
İndirimler vatandaşı stokçu yapıyor
“İndirimler tekrar planlanmalı” tabirini kullanan Bendevi Palandöken, “Belirli devirlerde ve makul eserlerde yapılmalı. Vatandaş gereksinimi olmayan şeyleri satın almaya yönlendiriliyor. Vatandaş, yarına itimat olmayınca, tasarruf edeceği yerde, stokçu oluyor. Yaptıkları pazarlama faaliyetleriyle tüketicileri daha fazla tüketmeye, gereksiz eser satın almaya yönlendiriyor” diye konuştu.
Halk ekmekler israfa neden oluyor
TESK Lideri Bendevi Palandöken, “Halk ekmekler fırıncılarla rekabet ediyor. Çok fazla ürettiğinde fırıncının elindeki ekmek kalıyor israfa neden oluyor” yorumunu yaparken “Dünyada süpermarket açmak belli kurallara bağlı. Zincir marketler kent dışında olmalı. Toplu alışverişler oradan yapılmalı. En işlek caddelerde AVM var. Kimi bölgelerdeki ticaret eğilimi o bölgenin sosyo ekonomik yapısını bozuyor. Bir kişi varlıklı oluyor başkaları işini kaybediyor, onlarca insan kiracı oluyor” dedi.
