Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, milyonlarca vatandaşı ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesine ait merak edilenleri anlattı.
EYT’de birinci aylıklar ne vakit yatacak?
Yasa teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’ne ay sonunda gelebileceğini söz eden Alım, birinci aylıkların da şubat ya da martta hesaplarda olacağını kaydetti.
Sabah gazetesine konuşan Bakan Alım, EYT ile ilgili vatandaşlar tarafından Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) iletilen tüm evrakların bir ay içinde sonuca bağlanacağını belirterek, “Cumhurbaşkanımız talimat verdi, ‘Bu sorunu kökten çözün’ dedi” diye konuştu.
Faydalanacakların yaş ortalaması 49,9
EYT’den faydalanacakların yaş ortalamasının 49.9 olduğunu anlatan Alım, şunları söyledi:
“- Bu bizim açımızdan avantaj ve sürdürülebilir bir durum. EYT’den faydalanacak kişi sayısı şu anda 2 milyonun üzerinde. Şubat sonu prestijiyle bu sayı 2 milyon 250 bin bireye ulaşacak. Bunların yaklaşık 600 bini kamu vazifelisi.
– Kamu vazifelilerinin maaş ortalaması en düşük 11 bin lira. Artık ortalaması 13 bin civarında olacak. Yani çabucak emekli olmak için cazip bir sebebi yok. Birinci etapta kamuda 51 bin kişinin emekli olacağını düşünüyoruz. Yani kamuda 500 bin kişinin emekli olmayacağını düşünürsek aylık bağlanacak EYT’li sayısı inecek.”
“İşçi patron oturup anlaşacak”
Bilgin, kamu çalışanlarının yanı sıra bir de EYT’ye hak kazanan lakin aldığı yüksek aylıkları kaybetmemek için emekli olmayı istemeyecek nitelikli personellerin olduğunu belirtti. Alım, şunları kaydetti:
“- Mesela büyük kuruluşlarda çalışan yetişmiş personeller, patronları ile oturup anlaşacaklar.
Bunlar ya emekli olmayacaklar ya da patron onlara diyecek ki ’emekli olduğunuz tarihteki sayılar üzerinden kıdem tazminatınızı vereceğiz, artık emekli olmayın’ oradan da emekli olmayacak olanlar olabilir. Hasebiyle emekli olacak sayının yarı yarıya inmese bile ona yaklaşacağını düşünüyoruz.”
‘Staj’ açıklaması
Bakan Alım, staj sigortalılarının durumu ile ilgili ise şöyle konuştu:
“- Staj mağdurları mağdur değildir. Yani onlar o kavramı kullanamazlar. Zira onları mağdur eden bir şey yok. Ortada iş akdi yok. ‘Staj da sayılsın’ diyorlar bu türlü bir şey yapamayız. Milletin parasını imkanlarını biz bu halde dağıtamayız.
– Prim ‘patronun kim’ diye soruyor. O gün senin için prim yatırması gerekirken yatırmamış olan ya da eksik yatıran işverenin kim, yok o denli bir şey.”
“Ortalama emekli aylığı arttı”
EYT kapsamında bağlanacak aylıkların yeni maaş düzenlemesi sayesinde arttığına dikkat çeken Alım, “En düşük emekli aylığını 5 bin 500 lira yapmamız çok işe yaradı. Zira mevcut EYT’lilerin aylığı çok düşüktü. Yüzde 60’a yakını 3.500-4.500 ortasında olacaktı. Sonuçta prim düzeyleri düşük, prim ölçüsü sonda olan vatandaşlar bunlar. Bir de özel bölümde daima taban fiyattan gösteriliyor primler, münasebetiyle düşük maaşlardı” diye konuştu.
EYT kapsamına giren lakin kâfi prime sahip olmayanların da bulunduğunu anlatan Alım, “EYT’li olabilecek insan sayımız 4 milyon 700 bin civarında kişi. Onların prim gün vesaireleri doldurmaları filan 2027’de olacaklar var” dedi.
Bilgın, tüm hak edenlerin emekli olacağı ve hak etse de maaş kaybı yaşayacağını düşünerek emekli olmayacaklara nazaran iki farklı maliyet çalışması yaptıklarını anlattı. Alım, “Düzenlemenin maliyeti 120-200 milyar lira ortasında. Her hak eden emekli olursa 200 milyar lira. Hesaplarımızı ona nazaran yaptık, bütçemizde hiçbir ıstırap yok” dedi.
Bakan Alım, son periyotta kimi avukatların ortaya çıkarak vatandaşları EYT’li yapabileceklerine ait organize hareket ettiklerini belirlediklerini söz ederek, “Organize avukatlar var. Gidip vatandaşa diyorlar ki ‘İstersen biz seni 8 Eylül 1999’dan evvel işe başlamış üzere gösteririz. Nasıl başlatırsın? Falan şirket var oraya bir dilekçe vereceksin, senin süreçlerini geç yapmış üzere göstererek süreçlerini takip edeceğiz.’ Bu türlü organize çalışmalar var. Onların müracaatlarını aldırmıyorum. İstismar eden her vakit olur ancak biz gereken önlemlerin hepsini alacağız” dedi.
Yaş sorunu için talimat Cumhurbaşkanından
Bakan Alım, düzenlemenin başında tartışılan yaş sonu sorununun ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatı ile aşıldığını tabir ederek şunları söyledi:
“- 50 yaş hududunu koysak birinci yıl 1 milyon kişi emekli olabiliyordu. 48-50 yaparsak bayanlara olumlu ayrımcılıkla o vakit 1 milyon 200 bin kişi emekli olabiliyordu. Öteki 1.5 milyon kişi ise sonraki sene emekli oluyordu. Lakin kamuoyunda çabucak yeni yaşa takılanlar tartışması başladı. Sayın Cumhurbaşkanımız talimat vererek ‘Bu sorunu kökten çözün’ dedi. Düzenlemeyi bu formda hazırladık.”
Tarih verdi
EYT’nin şu an Meclis’te milletvekilleri tarafından çalışıldığını anlatan Alım, “Milletvekillerimiz gelen taleplerle ilgili uzman arkadaşlarımızla konuşuyorlar. Komite basamağı ay sonunu bulabilir, ayın sonunda Plan ve Bütçe Komitesi’ne gitmiş olur diye düşünüyorum. Birinci aylıklar şubat ya da martta bağlanabilir” dedi.
Askerlik ve doğum borçlanması ile ilgili şu anda müracaatların ağır bir formda SGK’ya geldiğini anlatan Alım, “Başvuru yapanların durumları uyuyor mu uymuyor mu inceleniyor. Kurum çok ağır çalışıyor. Altyapımızı geçtiğimiz sene yenilemiştik. Bu nedenle 1.5-2 milyon belge sisteme girse dahi bir sorun yaşamayacağız. Bir ay içerisinde tüm evrakların sonuca bağlanabileceğini söz ediyor arkadaşlarımız. Müracaatların çoğunluğu e-devlet üzerinden alınacak, çalışanımız hazır” halinde konuştu.
Kıdem tazminatı ödemeleri konusunun Kredi Garanti Fonu (KGF), dayanağıyla çözüleceğini kaydeden Alım şunları kaydetti:
“- Zati kıdem tazminatı sıkıntısında büyük bir sorun yok. Bir kez kıdem tazminatının muhakkak bir ölçüsünü vergiden düşüyor patronlar. İkincisi kıdem tazminatı bilinmeyen bir olay değil, yani bu hak olarak düzenlenmiş.
– Toplumsal Güvenlik Takviye Primi kolaylığı da sağladık. 5 puan indirerek tekrar çalışmalarını kolaylaştırdık. Yalnızca onlar işe tekrar devam ederse 5 puan indirim verilecek. Patronlar umarım bu bahiste çok eza çekmeyecek.”
