Dallas Fed Lideri Robert Kaplan “Ekonomik Şartlar ve Para Siyasetinin Duruşu” isimli raporda nakdî genişleme kararının alınması için olayların biraz daha açıklığa kavuşmasını beklemenin akla yatkın olacağını belirtti.
Kaplan’ın kaleme aldığı ve 24 Haziran’da yayımlanan “Ekonomik Şartlar ve Para Siyasetinin Duruşu” isimli raporda ticaret savaşları ve belirsizliklerin ABD iktisadının görünümünü negatif tarafta ne kadar etkileyeceğine dair karar vermek için şimdi erken olduğu belirtildi.
Hanehalkı borçluluk oranının 2008’deki yüzde 97’lik düzeyinden 2019’un birinci çeyreğinde yüzde 75’e indiği söz edilen raporda, ABD iktisadında tüketimin artış eğilimini koruduğu bildirildi.
Raporda işsizlik oranının yüzde 3,6 ile doğal işsizlik düzeyinde olduğu ABD’de, daha geniş kapsamlı bir ölçü kullanarak yarı vakitli işte çalışanlar ve artık iş aramayan çalışanların da olduğu kümenin yüzde 7,1 ile 2006’daki yüzde 7,9 düzeyinin altında kaldığı vurgulandı.
Geçen ay tarım dışı istihdam verisinin 75 binle 2018’deki ortalama 223 bin ve nisan ayına kadarki ortalama 186 binin altında kalmasının sebebi olarak işsizlik oranının doğal işsizlik düzeyine inmesi olarak gösterilen raporda, mevsimsel tesirlerin de enflasyonu artırabileceği ve sıkılaşan iş gücü piyasasının fiyatlardaki yükselişi destekleyeceği tabir edildi.
Raporda, ticaret savaşlarından doğan belirsizliklerin bilhassa son iki ayda şirketler üzerindeki negatif tesirleri artırdığı ve girdi maliyetlerindeki yükselişle birlikte şirketlerin harcama planlarında kesintiye gitmeyi planladıkları tabir edildi.
New York, Philadelphia ve Dallas Fed tarafından yapılan anketlere atıfta bulunulan raporda, imalat dalında değerli inanç kaybının beklendiği belirtildi.
Raporda, ABD hariç global büyümenin 2017’de yakaladığı yüzde 4,3’ten 2019’da yüzde 3,6’ya düşmesinin beklendiği, ticaret savaşlarının bu duruma tesirinin de göz önünde bulundurulduğu bildirildi.
Para siyasetinin duruşu hakkında daha dengeli bir tutum gösterilmesi gerektiği vurgulanan raporda, buna sebep olarak güçlü ekonomik büyüme, iş gücü piyasasının tam istihdam düzeyinde olması ve enflasyon oranının periyodik olarak artış evresine girmiş olabileceği gösteriliyor.
“İyi denilebilecek bir büyüme sayısı yakalanabilir”
Robert Kaplan’ın kaleme aldığı raporda mayıstan bu yana global iktisatta aşağı taraflı risklerin arttığı belirtildi.
Sorulması gereken asıl sorunun “Ticaret savaşları ve artan belirsizliklerin devam etmesi halinde, bu durum ABD iktisadının büyümesine ne derecede ziyan verebilir?” olduğu kaydedilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Yaşanan bu evrede bahsedilen riskler arttı. Ancak karar vermek için şimdi erken. Geçen yedi hafta içinde yaşanan tansiyon belirsizlikleri artırdı lakin risklerin yakın vakitte azalma ihtimali de bulunuyor. Durum bu türlü olduğundan, inanıyorum ki karar alma sürecinde olayların ne tarafta geliştiğini izlemek makul bir yaklaşım olur. İktisada bu çerçeveden bakıldığında 2019 yılı için yeterli denilebilecek bir büyüme sayısını yakalayabileceğimize inanıyorum. Kredi maliyetleri tarihi standartların da aşağısında. Mali genişlemeye bunları göz arkası ederek gitmenin bir maliyeti olabilir. Nakdî genişleme durumunda halihazırda yüksek olan özel kesim borcu daha da yükselebilir. Bu da kriz vaktinde ödeme risklerini ortaya çıkarabilir.”
“Tahvil getirileri yakından takip edilecek”
Raporda, Kaplan’ın “Finansal Olmayan Dal Borcunun Resesyon Durumunda Potansiyel Etkileri” isimli makalesine de atıfta bulunuldu.
Şu anda finansal olmayan kesim borcunun GSYH’ya oranının 2008 global finans krizi düzeyinin üzerinde olduğu belirilen raporda, tahvil getirilerinin de yakından izlendiği söz edildi. Raporda, aykırıya dönen getiri eğrisinin düzelmediği takdirde, kısa devirli borçlanıp uzun devirli borç vermeyi engellediği için kredi daralmasına sebep olabileceği kaydedildi.
Sonuç olarak mali genişleme kararının alınması için olayların biraz daha açıklığa kavuşmasını beklemenin akla yatkın olacağı belirtilen raporda, “Ülke içinde yaşanacak gelişmeleri yakından takip etmeyi sürdüreceğiz. Nakdî genişleme yahut sıkılaştırma konusunda şimdi bir tarafa tartı vermedik. Ticaret savaşlarında yaşanacak gelişmeler ve global iktisattaki belirsizlikler para siyaseti duruşu için ehemmiyet arz ediyor.” tabirlerine yer verildi.
