Tesis Yöneticileri Federasyonu Lideri Yahya Sağır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2023 yılına ait aidat bütçelerinin bu devirde toplanan genel heyetlerde belirlenerek oylanacağına işaret etti. Bu çerçevede işletme bütçelerinin belirlendiğini bildiren Sağır, “Genel heyette seçilecek olan idare konseyine yetki verileceği için tüm kat maliklerinin genel heyete kesinlikle fakat kesinlikle katılmaları gerekiyor.” dedi.
Sağır, aidatla, işçi masrafları, asansör, havuz, hidrofor, kamera ve anten sistemleri, yangın söndürme sistemleri ve toplumsal tesisin bakımı üzere gereksinimlerin karşılandığına işaret ederek, şu tabirleri kullandı:
“Aidat artış oranları enflasyon oranına nazaran oluyor ancak temel aidat artışını yapan işçi sarfiyatları. Çalışandan tasarruf ederlerse aidattan tasarruf etmiş olurlar. İşçi olarak da güvenlik ve paklık çalışanı, teknik işçi, halkla alakalar ile bahçıvan çalıştırılabiliyor. Minimum fiyatlı bir çalışanın patrona maliyeti 11 bin 759 lira. Maaş masrafı yanında, tazminat yükümlülüğü, yol, yemek ve kıyafet masrafı ile resmi ve dini bayram mesaileri geliyor. İşten ayrılan bir işçinin kıdem tazminatı ya da fazla mesaileri ödenmezse çalışan tarafından dava açılacağından bu da bir sonraki bütçe periyoduna daha fazla yük olarak yansıyabiliyor. Taban fiyata açıklanan artırım oranı yüzde 54,66. İşçi sarfiyatı ve elzem olan başka masraflarda enflasyon artışlarından ötürü artış yaşandığından güzel bir işletme bütçesi yapılması kaidesi ile 2023 bütçesinde asgarî yüzde 65 ile azamî yüzde 75-80 oranlarında artışlar olması gerekiyor. İşletme bütçesi de toplam bağımsız kısım sayısına bölünerek aidat belirleniyor.”
“Enflasyon kaynaklı masraflarda artış yaşanıyor”
Aidata tesir eden başka kalemlerin güç, asansör, bakım-onarım ve paklık materyali olduğuna işaret eden Sağır, bu masraflarda de enflasyon kaynaklı artışlar yaşandığını anlattı.
Sağır, “Sitelerde yüzde 75-80’lere çıkan aidat artışının yüzde 54’ü işçi kaynaklı. Kapıdaki güvenlikleri akşam ve sabah nöbetleriyle düşünün. Özel güvenliklerin maliyeti yüksek. Minimum fiyattan yüksek maaş alıyorlar. 1 güvenlik çalışanının maliyeti 17-18 bin liralarda.” diye konuştu.
Kat maliklerinin genel şuraya katılmalarının ve idare planlarına bakmalarının değerini vurgulayan Sağır, şunları kaydetti:
“Aidat dağılımı idare planında yer alıyor. İşçi masraflarının de içinde yer aldığı aylık bütçenin tüm bağımsız kısımlara eşit, bakım-onarım masraflarının ise arsa hissesine bölünmesi gerekiyor. Kat malikleri, işletme bütçesine fazla gösterilen masraflara itiraz edebilir. Öncelikle idare heyetinden yüksek gördükleri masraf kalemi için bilgi isteyebilirler, idare konseyi da bilgi vermekle yükümlü. Şayet bilgi alamaz ise sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Aidat fiyatını, bağımsız kısım sayısı yanında, işçi sayısı ile havuz, hamam ve spor salonu üzere toplumsal donatılar da etkiliyor. Yeterli bir bütçeleme yapılmazsa siteler yüksek aidata mahkum olur. “
Aidatlar kirayla yarışıyor
Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu da ocak ayının, apartman ve site genel şuralarının yapıldığı periyot olduğuna işaret etti.
Geçen yılki yüksek enflasyon ortamı nedeniyle genel kurallarda belirlenecek aidatların yüksek belirlenme muhtemelliğine karşı, tüm kat maliklerinin genel heyetlere katılmaya itina göstermeleri, sunulacak bütçedeki harcama kalemlerini denetim etmeleri ve mecburî olmayan lüks harcamalarla ilgili de itirazlarını tutanağa geçirtmelerinin değerini vurgulayan Ağaoğlu, şu sözleri kullandı:
“Genel şura tutanağına bu itirazları yazdırmalarına karşın itirazları dikkate alınmayarak lüks harcamalar yapılma kararı alınabilir. Bu lüks harcamalar, yüzme havuzu, spor salonu, basket alanı ve dekorasyonla ilgili harcamalar olabilir. Bu durumda kat maliki sulh hukuk mahkemesine başvurarak, bu lüks harcamaların yapılmasına mani olunmasını isteyebilir.”
Aidatlar hanehalkının bütçesini zorluyor
Kiracıların da mesken sahiplerinin kat malikleri genel konseyine katılmaları için teşvik etmesinde yarar bulunduğunu bildiren Ağaoğlu, kira ile yarışan yüksek oranlı aidatların hanehalkı bütçesini zorlamaya başladığına dikkati çekti.
Genel şura toplantısına katılıp sunulan bütçeyi incelemek ve gereksiz harcama kalemlerine itirazda bulunmanın değerine işaret eden Ağaoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kiracı olarak ikamet eden bina sakinleri gerek oturdukları bağımsız kısımda, gerekse yapıdaki demirbaş sarfiyatlarına katılmak zorunda değildir. Bu tıp harcamalar kat maliklerinin yükümlülüğündedir. Örneğin, eskimiş asansörlerde motor ya da halatların değişimi, hidrofor tamiri, bina kapısının yenilenmesi üzere doğal eskimeden kaynaklı demirbaş harcamaları kiracı sorumluluğunda değildir. Kiracılar, bina paklık, güvenlik, rutin bakım-onarım, ortak alan ısıtma, aydınlatma üzere masraflara katılmakla yükümlüdür.”
