Fikret ÇENGEL
Son 5 yılda ihracatta yüzde 92 büyüme başarısı gösteren ve 2022 yılında gerçekleştirdiği 33,6 milyar dolarlık rekor ihracat ile doruğa yerleşen kimya bölümü, Türkiye’nin ihracattaki yükselen yıldızı olmaya devam ediyor. 2022 yılını ihracat şampiyonu olmayı başararak gözünü kalıcı birinciliğe çeviren kimya dalı, kimyevi unsurlar ve mamuller ihracında ölçü bazında yüzde 4,2 büyürken, bölümün kilogram başı ihracat bedeli ise 1 dolar sonunu aşarak yüzde 30’luk artış ile 1,16 dolara yükseldi.
2022 yılı bilgilerine nazaran bölümler bazında da 232 ülke ve bölge ile en fazla ülkeye ihracat gerçekleştiren bölüm kimya olurken; kimya ihracatında birinci 10 sırayı Hollanda, ABD, İtalya, Romanya, Lübnan, Rusya, Almanya, İspanya, Irak ve Güney Afrika ülkeleri aldı. Dalın toplam ihracatının yüzde 40’ı AB ülkelerine gerçekleşirken, Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamındaki Güney Afrika’ya yapılan ihracat oranı yüzde 270 oranında artarak rekor düzeye ulaştı.
2030 amacı 50 milyar dolar
Kimya ihracatında 2022 yılında “Plastikler ve Mamulleri” eser kümesi %13,82’lik artış ve 10,22 milyar dolarlık ihracat ile birinci sırayı alırken, bölüm ihracatında toplam yüzde 30,4’lük hisseye sahip oldu. “Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Ürünler” yüzde 73,93’lük artış ve 9,85 milyar dolar ihracat ile ikinci sıraya yerleşirken, yüzde 57,73’lük artışla 3,26 milyar dolar ihracat ile “Anorganik Kimyasallar” eser kümesi üçüncü oldu. 2022 yılı kimya ihracatında en fazla ihraç edilen öteki eser kümeleri ise “Uçucu Yağlar, Kozmetikler ve Sabun”, “Kauçuk, Kauçuk Eşya” ve “Eczacılık Ürünleri” olarak sıralandı.
Görev müddetlerinin ikinci devrinde vaatlerinden birini daha yerine getirerek ihracat şampiyonu olmanın haklı gururunu yaşadıklarını lisana getiren İKMİB Lideri Adil Pelister, “16 alt dalımız ile 27 ana dala direkt tedarikçi pozisyonunda ve stratejik ehemmiyete sahip büyük bir kimya ailesiyiz. Kimya ihracatçımıza kelam verdiğimiz üzere evvel kalıcı ikinciliğe ulaştık. Artık de global zorluklara karşın 2022 yılında ulaştığımız 33.6 milyar dolarlık ihracat ile doruğa yerleştik ve artık kalıcı birincilik maksadına yürümek için yeni adımlarımızı atacağız. Kilogram başı ihracat ünite fiyatlarımız 2018 yılında 0,89 dolar idi. 2021 yılında 0,92 iken 2022 yılında ise 1,16 dolara yükselerek 1 dolar barajını aştı. Bu tablo bize kimya ihracatında nitelikli büyüdüğümüzü gösteriyor. Artık de ‘Vizyon 2030’ stratejimiz çerçevesinde sürdürülebilirlik temelinde ölçek büyütmeye odaklanarak kimya ihracatımızı 2023’de 36 milyar dolara, 2030 yılında ise 50 milyar dolara yükseltmeyi hedefliyoruz. Dünyanın en büyük 10 iktisadının 8’i kimya kesiminde de üretim ve ihracat bakımından önder. Hasebiyle kimya bölümü, ülkemizin ekonomik kalkınması ve ihracatımızın geleceği için stratejik ehemmiyet taşıyor. Biz de bu şuurla çalışmalarımızı sürdürüyor ve kimyanın geleceğinde yeni periyodun oyun kurucuları ortasında yer almak istiyoruz. Dünya çapında yeni bir ekopolitik dönüşüm yaşanıyor ve ihracatımızın geleceğini de direkt etkileyecek radikal değişimlere yaklaşıyoruz. Yeni periyoda ait olarak kimyada sürdürülebilir üretim, dijital dönüşüm, yüksek katma bedelli inovatif eserler, AB Yeşil Mutabakatı, sonda karbon düzenlemesi, Almanya’da kabul edilen ‘Tedarik Süreci İdare İlkeleri’ kanunu ve KKDİK Kimyasalların Kaydı üzere süratle adapte olmamız gereken değerli başlıklarımız var. Biz de İKMİB olarak sürdürülebilirlik ve dijitalleşme stratejimiz doğrultusunda kimya kesimimizi ve ihracatımızı bir üst lige taşıyacak projelerimiz ile ölçek büyütmek için çalışmayı sürdürüyoruz” dedi.
Küresel aktörleri buluşturacağız
İKMİB olarak Kimya Teknoloji Merkezi projesinde son basamağa geldiklerini ve orta vadede bir prensip daha imza atarak Türkiye Kimya Ajansı’nı hayata geçirmek istediklerini lisana getiren Pelister, “Kimya Teknoloji Merkezi projemiz için şirket kurulumumuzu tamamladık. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın takviyesiyle Bilişim Vadisi’nde merkez binamızın yer tahsisini gerçekleştirdik ve İstanbul Kalkınma Ajansı’ndan 25 milyon TL takviye ödeneğimiz ile ilgili kontrat etabına geldik. Son evrede ise Ticaret Bakanlığımızdan yatırım bedeli için bütçe onayını bekliyoruz. KTM projesi ile yüksek teknoloji ve yüksek katma paha odaklı yeni bir ekosistem kurmayı amaçlıyoruz. Gelecek vizyonumuzun bir öteki adımı olarak da ülkemizde Memleketler arası Kimya Şurası düzenlemek istiyoruz. Dalın global aktörlerini, kamu kuruluşlarını, şirket CEO’larını, akademisyenleri ve kimyanın tüm paydaşlarını bir ortaya getirerek, kimyadan yüksek gelir elde eden ülkeler düzeyine çıkmak için dalımızın ihracat strateji dokümanını hazırlamayı amaçlıyoruz. Ayrıyeten yeniden bir birinci olacak Türkiye Kimya Ajansı projemiz ile Türk kimya dalının maksadı, dünyadaki pazar hissesini yüzde 0,5’den yüzde 1’in üzerine çıkarmak” biçiminde konuştu.
21 maksat ülkeye 22 ulusal katılım
İKMİB olarak 2022 yılında pandemi sonrası 21 farklı ülkede 10 ulusal iştirak tertibi, 8 info stand, 13 fuar ziyareti, 1 Türkiye tanıtım standı, 6 sektörel ticaret heyeti, 1 ön heyet ve 5 Ur-Ge Projesi gerçekleştirdiklerini söz eden Adil Pelister, “Kimya ihracatçılarımızın dünya ticaretinden daha fazla hisse alması için gaye pazarlardaki fuarlarda ulusal iştirak tertipleriyle yer almaya bu yıl da devam edeceğiz. 2023 yılında İngiltere, Hollanda, Suudi Arabistan, Panama, Almanya, Rusya, ABD, İtalya, BAE, Hong Kong, Kenya, Nijerya, Güney Afrika, İsviçre, İspanya, Singapur, Brezilya, Arjantin, Fransa, Filipinler, Kolombiya olmak üzere 21 farklı ülkede 22 fuar ulusal iştiraki, 6 info stand ve 6 ticaret heyeti düzenlemeyi planlıyoruz. AB ülkeleri, Güney Amerika bölgesi, Afrika ülkeleri, Rusya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri’nin yanı sıra Çin, Vietnam, Tayland üzere Uzak Doğu ülkeleri de ihracat radarımızda yer alıyor” dedi.
