Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin birinci kalkınma planı olan 2019-2023 devrini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı çerçevesinde, 2018’de 88 bin 551 megavat olan elektrikteki heyeti güç, 2023 prestijiyle 109 bin 474 megavata çıkarılacak.
On Birinci Kalkınma Planı’ndan derlenen bilgilere nazaran, Türkiye’nin geçen yıl 303,3 teravatsaat olan elektrik gücü talebinin 2023’te 375,8 teravatsaate ulaşması öngörülüyor.
Doğal gazın elektrik üretimindeki hissesinin 2018’de yüzde 29,85’ten yüzde 20,7’ye indirilmesi hedeflenen plana nazaran, yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki hissesi da 2018’deki yüzde 32,5’lik düzeyden 2023’te yüzde 38,8’e yükseltilecek.
Geçen yıl 150 teravatsaat olan yerli kaynaklardan elektrik üretimi de On Birinci Kalkınma Planı çerçevesinde 2023 prestijiyle 219,5 teravatsaate yükseltilecek. Kelam konusu plan çerçevesinde, 2018’de 88 bin 551 megavat olan elektrikteki şurası güç, 2023 prestijiyle 109 bin 474 megavata çıkarılacak.
Enerjide artan talebin karşılanmasında rekabete dayalı yatırım ortamı geliştirilecek ve mali açıdan güçlü, istikrarlı, şeffaf, öngörülebilir, tüketicinin korunduğu ve sürdürülebilirliği de dikkate alan bir güç piyasasının sürekliliği gözetilecek.
Söz konusu devirde, kamu tarafından işletilen santrallerin rehabilitasyonları tamamlanacak. Ayrıyeten, Afşin-B Termik Santrali, Keban Hidroelektrik Santrali (HES) ve Karakaya ile Hirfanlı HES’lerin rehabilitasyonları gerçekleştirilecek.
Nükleer güç santrallerinin (NGS) elektrik gücü üretim portföyüne dahil edileceği periyotta, Akkuyu NGS’nin birinci ünitesinin inşaatı 2023’te tamamlanarak elektrik üretimine başlanacak. Ayrıyeten, iki NGS’nin daha kurulumuna yönelik çalışmalar devam edecek. NGS’lerde teknoloji transferi sayesinde nükleer teknolojide dışa bağımlılığı azaltacak tedbirler alınacak. Nükleer Düzenleme Kurumu’nun gereksinim duyacağı teknik takviye, tahlil, danışmanlık, kontrol, eğitim ve sertifikalandırma üzere hizmetleri yapmak üzere Nükleer Teknik Takviye Anonim Şirketi faaliyete geçirilecek.
İthal kaynaklara bağımlılık azaltılacak
2019-2023 periyodunda linyit rezervlerinin etraf standartlarına uygun formda elektrik üretiminde kullanımı artırılacak. Kamu elindeki linyit alanlarının elektrik üretimi suretiyle iktisada kazandırılması sağlanarak, elektrik üretiminde ithal kaynaklara bağımlılık azaltılacak ve istihdama katkı sağlanacak.
Enerji verimliliği kazanımları ve orman varlığının artırılması üzere ek önlemlerle karbon salımının azaltılmasına dair tedbirler geliştirilecek.
Temiz kömür teknolojilerine ait Ar-Ge projeleri desteklenecek.
Doğal gaz arz güvenliği güçlendirilecek ve erişim artırılacak.
Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesi ile Kuzey Marmara Doğal Gaz Depolama Tevsii Projesi tamamlanarak toplam doğal gaz yeraltı depolama kapasitesi 10 milyar metreküpe çıkarılacak. Doğal gazda, kaynak ülke ve güzergah çeşitliliğinin artırılması gayesiyle yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi (FSRU) gemisi temin edilecek ve irtibat sistemleri tamamlanacak. Doğal gaz iletim ve dağıtım altyapısı güçlendirilerek, gerekli koşullara sahip yerlerin doğal gaza erişimi sağlanacak.
Bu periyotta ayrıyeten, TürkAkım projesinin, Türkiye sorumluluğunda bulunan kısmını oluşturan TürkAkım Kara Kısmı-1 Doğal Gaz Boru Sınırı Projesi tamamlanacak. Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Sınırı Projesinin kalan kısımları tamamlanarak Hazar havzasından Avrupa’ya gaz iletilmesine yönelik altyapı hizmete alınacak.
Organize toptan doğal gaz satış piyasasında ticaretin derinleşmesi ve EPİAŞ tarafından işletilen daima ticaret platformunda elektrik ve doğal gaz piyasasına yönelik vadeli süreçlerin önünü açacak türev piyasalarının oluşumu sağlanacak.
Yenilenebilir güce takviye sürecek
Kalkınma Planı çerçevesinde, yenilenebilir güç kaynaklarından elektrik üretimi artırılacak, yenilenebilir güç üretiminin şebekeye inançlı bir biçimde entegrasyonunun sağlanması hedefiyle gerekli planlama ve yatırımlar gerçekleştirilecek. Yenilenebilir Güç Kaynak Alanları (YEKA) gibisi modeller sayesinde yenilenebilir kaynakların elektrik gücü üretiminde daha ağır bir formda kullanılması sağlanacak.
Yenilenebilir güç üretim tesislerinin şebekeye entegrasyonu ve buna ait teknik yardım projeleri hayata geçirilecek. Artan yenilenebilir gücün şebeke üzerinde oluşturduğu kısıtların bertaraf edilmesi gayesiyle, pompaj depolamalı HES’ler dahil olmak üzere güç depolama sistemleri tesis edilecek. Daha verimli ve kendi gücünü üreten binalar yaygınlaştırılacak.
Mevcut binalarda güç verimliliğini teşvik edici desteklemeler yapılacak. Ayrıyeten, bu kapsamda Ulusal Yeşil Bina Sertifika Sistemi kurulacak ve kendi elektrik muhtaçlığını karşılamak için lisanssız güneş ve rüzgar gücü santral uygulamalarının yaygınlaştırılması sağlanacak. Kamu binalarında da “Enerji Verimliliği Projesi” uygulanacak.
Elektrikte atılacak adımlar
2023’e kadar çizilen yol haritasını içeren plana nazaran, elektrik şebekelerinin ve sistemlerinin daha da güçlendirilmesi ve esnek hale getirilmesi sağlanacak. Bu çerçevede, akıllı şebeke uygulamaları yaygınlaştırılacak. Elektrik arzında bölgesel yeterlilik sağlanmaya çalışılacak, elektrik iletim altyapı yatırımları sistemin güvenliğini ve bölgelerin arz-talep durumlarını gözetecek formda hayata geçirilmeye devam edilecek.
Elektrikte teknik ve teknik olmayan kayıp oranı azaltılacak. Bu çerçevede, teknik olmayan kaybı azaltmaya yönelik olarak bilinçlendirme, teşvik ve yaptırım uygulamaları oluşturulacak, akıllı sayaç ve uzaktan okuma üzere sistemlerin kullanımı yaygınlaştırılacak ve kontroller artırılacak.
Uluslararası elektrik enterkoneksiyon kapasitesi artırılarak hudut ötesi ticaret imkanları geliştirilecek.Türkiye ve İran ortasında elektrik ticaretine imkan verecek “Van Back to Back Sistemi” ve irtibat sınırları hayata geçirilecek. Ayrıyeten, Tortum-Gürcistan güç iletim çizgisi projesi tamamlanacak.
Elektrikte dış ticaretin artırılması için gerekli teknik altyapı ve piyasa altyapısının kapasitesi yükseltilecek.
Enerjide üretici ve tüketici bölgeler ortasında bulunan ülkemizin jeostratejik pozisyonunun aktif bir biçimde kullanılmasıyla bir güç ticaret merkezi olması ve EPİAŞ bünyesindeki elektrik ve doğal gaz ticaret platformlarının yeni piyasa eserleri ile geliştirilmesi için faaliyetler sürdürülecek.
Kaynak: AA
